ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ ΑΓΩΝΩΝ: 11η ΝΟΕΜΒΡΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΧΙΟΥ, ΕΑΜ- ΕΛΑΣ-ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ, ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΙΔΑΝΙΚΩΝ!

Μνήμες λαϊκών αγώνων σταλαξαν τα παιδιά μας στις ψυχές μικρών και μεγάλων με την επέτειο της 11ης Νοεέμβρη που το νησί  μας λευτερώθηκε από τους Τούρκους μετά από σχεδόν 500 χρόνια σκαλαβιάς. Η άψογη γιορτή διοργάνώθηκε από τα Τριτάκια μας και τις δασκάλες τους Καστανά Ολγα και Παληού Αργυρώ με το μουσικό μέρος στο μουσικό μας Πέζο Φώτη.
Τη γιορτή του Πολυτεχνέιου είχε αναλάβει η Ε τάξη του κ. Χάμπα Κώστα που μας ταξίδεψε στο σύγχρονο αντιφασιστικό αγώνα.
 Ιδιαίτερη επίσης ήταν η τιμή για το σχολέιο μας που ο συνάδελφος Γιώργος Γαρρής ήταν ο κεντρικός ομιλητής της επετείου για την εθνική αντίσταση που έγινε στο αντίστοιχο μνημείο στο λιμάνι της Χίου.
Ας δούμε λοιπόν φωτογραφίες των παιδιών, αρχειακό υλικό ανώνυμων αγωνιστών που συνελήφθησαν από τη Χούντα αλλά και την ομιλία του συναδέλφου:

ΑΝΩΝΥΜΗ[1]

«…ΔΕΝ ΔΕΧΟΜΑΙ ΚΑΝΕΝΑ ΕΚΒΙΑΣΜΟ ΣΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΜΟΥ»

Ερώτηση: Οταν φύγεις από δω, θα πας σπίτι σου; Με τι θ’ ασχοληθείς;

Απάντηση: Από την ώρα που μπορώ να βγω από δω ελεύθερη, μπορώ να πάω όπου θέλω και να κάνω αυτό που θα με προστάξει η συνείδησή μου.

Ερώτηση: Γιατί δεν μας βοηθάς; Εμείς ήρθαμε για να κρίνουμε αν είσαι ακίνδυνη ή επικίνδυνη. Απ’ αυτό θα εξαρτηθεί αν θα μείνεις ή θα απολυθείς.

Απάντηση: Βάσει ποιας κατηγορίας θα με κρίνετε; Εγώ δεν ήρθα στην επιτροπή σας για να με κρίνετε, γιατί δεν είμαι κατηγορούμενη. Ηρθα να σας πω ότι: 2¹/₂ χρόνια κρατούμαι παράνομα και ζητώ από σας να μην δεχθείτε να νομιμοποιήσετε αυτή την παρανομία.

Ερώτηση: Εγώ νομίζω ότι θα πας σπίτι σου και θα ασχοληθείς με τα κεντήματά σου.

Απάντηση: Η γνώμη σας είναι.

Ερώτηση: Εγώ λέω ότι θα πουλήσεις τα κτήματά σου και θα παντρευτείς.

Απάντηση: Η γνώμη σας είναι. Εγώ σας είπα ότι: Βγαίνοντας από δω θα κάνω ό,τι η συνείδησή μου θα με προστάξει.

Ερώτηση: Μα δεν μας βοηθάς. Αλλωστε μ’ αυτό που θα μας πεις, δεν δεσμεύεσαι.

Απάντηση: Είμαι υποχρεωμένη να σας επαναλάβω ότι ζητάω την ελευθερία μου, αλλά δεν δέχομαι κανένα εκβιασμό στη συνείδησή μου.

ΑΓΛΑΪΑ…[2]

«Ο ΛΑΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΛΗ ΤΟΥ ΘΑ ΜΕ   ΒΓΑΛΕΙ…»

            Ερώτηση: Τι γράμματα ξέρεις;

            Απάντηση: Πήγα μέχρι τη Β΄ Δημοτικού.

            Ερώτηση: Τι οικογένεια έχεις;

            Απάντηση: Δεν έχω οικογένεια μου την κατάστρεψε ο φασισμός.

            Ερώτηση: Και τώρα είσαι μόνη;

            Απάντηση: Οχι δεν είμαι μόνη έχω όλον τον Ελληνικό λαό μαζί μου.

            Ερώτηση: Μα ο ελληνικός λαός εσένα θα κοιτάξει; Τι είναι αυτά που μας λες καϋμένη.

            Απάντηση: Σ’ όλες τις δύσκολες στιγμές μου ο λαός με βοήθησε. Ο λαός με γλύτωσε απ’ των γιάνκηδων τα χέρια, που με βασάνιζαν 4 μήνες, ο λαός με γλύτωσε από την εκτέλεση, που με κρατούσαν στο νεκροθάλαμο 8 μέρες, ο λαός με τις υπογραφές του, στην αναθεώρηση με κατέβασε στα ισόβια. Ο λαός με την πάλη του θα με βγάλει και τώρα.

            Ερώτηση: Τώρα αν σε αφήσουμε θα πας σπίτι σου;

            Απάντηση: Ναι στο σπίτι μου, δεν θα μείνω στους δρόμους.

            Ερώτηση: Και τι θα κάνεις;

            Απάντηση: Οτι έκανα και πριν με πιάσουν.

            Ερώτηση: Δηλαδή θα δουλεύεις αργαλιό;

            Απάντηση: Και βέβαια αν δεν δουλέψω δεν θα ζήσω.

            Ερώτηση: Δεν μας λες Αγλαΐα γιατί δικάστηκες και κάθισες 10 χρόνια φυλακή;

             Απάντηση: Γιατί πήρα μέρος στην Εθνική Αντίσταση και δεν υποτάχτηκα στους Ιταλούς και τους Γερμανούς.

            Ερώτηση: Μα τι μας λες; Εσύ είσαι δικασμένη με το συμμοριτοπόλεμο με το Γ΄ Ψήφισμα και το 509.

            Απάντηση: Κατ’ αρχήν ήταν δημοκρατικός στρατός δεν ήταν συμμορίτες, ήταν δημοκρατικός ταχτικός στρατός. Αλλά και τότε αντίσταση είχαμε, ενάντια στην Εγγλέζικη κατοχή.

---

[1] Ανάκριση από Δικαστική Επιτροπή στις φυλακές Αλικαρνασσού το 1969. Δεν αναφέρεται το ονοματεπώνυμο της αγωνίστριας. (Αρχείο : Εγγραφο 42957).

[2] Ανάκριση από Δικαστική Επιτροπή στις φυλακές Αλικαρνασσού το 1969. Δεν αναφέρεται το επώνυμο της αγωνίστριας. (Αρχείο : Εγγραφο 42957).

 
25Η ΝΟΕΜΒΡΗ , ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΑΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

Αιδεσιμολογιότατε,

κύριοι αντιπεριφερειάρχες, κύριε Δήμαρχε,

κύριε στρατιωτικέ διοικητή

κύριοι εκπρόσωποι των στρατιωτικών και πολιτικών αρχών,

κύριοι εκπρόσωποι των αντιστασιακών οργανώσεων και λοιπών σωματείων

κυρίες και κύριοι,

Έρχεται κάποτε η ώρα όπου ο καθένας μας ατομικά, αλλά και ως λαός συλλογικά, καλούμαστε να πούμε το μεγάλο ΝΑΙ, ή το μεγάλο ΟΧΙ, όπως λέει κι ο Καβάφης. Το ΝΑΙ που θα μας ανακουφίσει προς στιγμήν, αλλά θα μας στοιχειώνει ισοβίως, ή το μεγάλο ΟΧΙ που θα μας εξουθενώσει, ή και θα μας εξοντώσει, δικαιώνοντάς μας ωστόσο στην μελλοντική ιστορική μνήμη.

Ας αρχίσουμε όμως με δυο παράλληλες ιστορίες:

9 Απριλίου 1940, αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το Βασίλειοτης Δανίας παραδίδεται αμαχητί και άνευ οιωνδήποτε διατυπώσεων στο 3ο Ράιχ. Η παράδοση γίνεται στον ίδιο τον χαμηλόβαθμο μοτοσικλετιστή αγγελιοφόρο που μετέφερε το τελεσίγραφο. Και μάλιστα του επιδόθηκε και το βασιλικό στέμμα της Δανίας, ως πειστήριο της υποτέλειας.

 Καλό είναι να υπενθυμίσουμε και τη δεύτερη ιστορία, όταν λίγους μήνες αργότερα, στις 28 Οκτωβρίου ο ελληνικός λαός απάντησε με ακριβώς αντίθετο τρόπο στο ιταλικό τελεσίγραφο. Οι συγκρίσεις και τα συμπεράσματα δικά σας. Το απερίφραστο ΟΧΙ των Ελλήνων ανοίγει έναν μακρόχρονο, αιματηρό, όσο και ένδοξο κύκλο Εθνικής Αντίστασης, υπό το επίσημο Ελληνικό κράτος στην αρχή, και υπό τον ίδιο τον Λαό, αυτο-οργανούμενο και αυτοδιοικούμενο, αργότερα, κατά την διάρκεια της Κατοχής.

Με κριτήρια χρησιμοθηρικά, με “αντικειμενική” εξέταση της σχέσης κόστους -οφέλους, το εγχείρημα της αντίστασης ενάντια σε μια πανίσχυρη, όσο και αδίστακτη βαρβαρική αυτοκρατορία φαντάζει εντελώς παράλογο. Όμως η ανθρώπινη καρδιά δεν γνωρίζει αυτήν την αριθμητική. Ούτε η υπερχιλιετής ιστορία μας, μια ιστορία παράφορης αγάπης για την Ελευθερία θα συγχωρούσε οποιαδήποτε άλλη απάντηση. Γιατί αν κάτι μίσησαν οι Έλληνες σε όλη τη μακραίωνη πορεία τους, περισσότερο και από τον ίδιο τον θάνατο, αυτό ήταν η υποτέλεια. Και οι πρόγονοί μας πασχίζουν και ξαναζωντανεύουν μέσα μας, όταν καλούμαστε να απαντήσουμε στο μεγάλο δίλημμα, και έτσι αρχίζει πάντα ένας κύκλος -διαφορετικός κάθε φορά- Εθνικής Αντίστασης.

Ξαναζωντάνεψε λοιπόν το αρματολίκι στην Ελλάδα του 1941, τα μπράτσα σίδερο, φλόγα η ψυχή, στον αγώνα για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά. Από την πρώτη κιόλας μέρα φάνηκε το ποιόν της Ελληνικής ψυχής που θα αντιμετώπιζε ο κατακτητής. Αυτή η πρώτη μέρα σημαδεύεται από δυο σημαντικές αυτοκτονίες:

Η συγγραφέας Πηνελόπη Δέλτα παίρνει δηλητήριο στις 27 Απριλίου 1941, στην είδηση της εισόδου των Γερμανών στην Αθήνα. Είναι κάτι που αποσιωπάται συχνά στο σχολείο, αλλά εντούτοις δεν παύει να αποτελεί την ύστατη πράξη αντίστασης της αγαπημένης συγγραφέως.

Λίγη ώρα αργότερα ο νεαρός εύζωνας Κωνσταντίνος Κουκκίδης, διατασσόμενος από τους εισβολείς στην Ακρόπολη να υποστείλει την Ελληνική σημαία, τυλίγεται με αυτήν και ορμά στο κενό από τον ιερό βράχο. Το γεγονός προκαλεί τη διαταγή να αναρτάται εφεξής και η Ελληνική σημαία δίπλα στη Γερμανική. Δημοσιεύεται δε ένα μήνα αργότερα στη βρετανική Daily Mail.

Ο βράχος της Ακροπόλεως όμως γίνεται το σκηνικό και για μια άλλη κορυφαία αντιστασιακή πράξη με έντονα συμβολικό χαρακτήρα, την κρυφή δηλαδή υποστολή της Γερμανικής σημαίας από τους ηρωικούς νεαρούς φοιτητές Απόστολο Σάντα και Μανόλη Γλέζο στις 31 Μαΐου του 1941.

Το μούδιασμα των πρώτων σκοτεινών ημερών της κατοχής σιγά-σιγά υποχωρεί, και ο Λαός αρχίζει να αντιδρά και να οργανώνεται. Η βοήθεια από την εξόριστη κυβέρνηση του Καΐρου μικρή, ενώ από τους συμμάχους προσφέρονται απλώς τα στοιχειώδη εκ των αναγκαίων για τον αγώνα.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1941 αναγγέλλεται η ίδρυση του «Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου» (ΕΔΕΣ). Την πολιτική ηγεσία του ΕΔΕΣ αναλαμβάνει ο στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας, με στρατιωτικό αρχηγό τον Ναπολέοντα Ζέρβα. Λίγο αργότερα ιδρύεται η «Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση»  γνωστή ως ΕΚΚΑ με αρχηγούς τον Ευριπίδη Μπακιρτζή και τον Δημήτριο Ψαρρό και πολιτικό εκφραστή τον Γεώργιο Καρτάλη. Τέλος, στις 27 Σεπτεμβρίου 1941 γνωστοποιείται στον ελληνικό λαό με διάγγελμα η ίδρυση του «Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου», του γνωστού ΕΑΜ, με αντιπροσώπους τους Λευτέρη Αποστόλου, τον Ηλία Τσιριμώκο, τον Χρήστο Χωμενίδη και τον Απόστολο Βογιατζή.

Οι τρεις αυτές αντιστασιακές οργανώσεις στα ιδρυτικά τους καταστατικά ξεκινούν από την ίδια αφετηρία και έχουν κοινούς στόχους: έναν άμεσο, που είναι η απελευθέρωση της Ελλάδας και έναν απώτερο, που είναι η δημιουργία προϋποθέσεων για την οικοδόμηση ενός σταθερού δημοκρατικού πολιτεύματος.

 Το πρώτο μαζικό γεγονός της Αντίστασης ξεσπά στις 29 Σεπτεμβρίου 1941 όταν ο λαός της Δράμας και των γύρω χωριών εξεγείρεται και καταλύει τις βουλγαρικές αρχές. Η αυθόρμητη αυτή εξέγερση, καταπνίγεται από τους Βουλγάρους που εκτελούν ομαδικά 3.000 πατριώτες στην πόλη της Δράμας και στο χωριό Δοξάτο.

Έκτοτε οι καταστροφές των χωριών και των πόλεων και οι μαζικές εκτελέσεις αμάχων γίνονται κυριολεκτικά καθημερινό φαινόμενο. Κατά μέσον όρο για τα επόμενα τριάμισι χρόνια κάθε δύο μέρες ένα χωριό στην Ελλάδα καίγεται, και οι κάτοικοί του αποδεκατίζονται... ο φόρος αίματος είναι πολύ βαρύς. Η πατρίδα μας βιώνει μια ιστορική καταστροφή, με τον παραγωγικό ιστό της να διαλύεται ολοσχερώς, και τον πληθυσμό της να υφίσταται απώλειες 10% επί του συνόλου. Μια καταστροφή για την οποία οι αυτουργοί ακόμα δεν έχουν καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις, 70 χρόνια μετά. Μήπως θα ήταν μια σημερινή πράξη εθνικής αντίστασης να διεκδικήσει η χώρα μας σθεναρά την αποζημίωση που δικαιούται και που σημειωτέον έχουν λάβει άλλες ευρωπαϊκές χώρες που επλήγησαν από τον Άξονα?

Η Αντίσταση σιγά-σιγά θεριεύει. Τα φρικτά αντίποινα του κατακτητή, όσο και αν λειτουργούσαν ως αντικίνητρα στην ένοπλη αντιστασιακή δράση, ωστόσο  φάνηκε ότι δε στάθηκαν ικανά να την αποτρέψουν. Στις 9 Σεπτεμβρίου 1942, στα Ρυκά της Παρνασσίδας δίνεται η πρώτη σημαντική μάχη ανάμεσα στους άνδρες του Βελουχιώτη και στα ιταλικά στρατεύματα κατοχής. Οι Ιταλοί εξοντώνονται. Θα ακολουθήσουν πολλές ακόμα συμπλοκές και λοιπές στοχευμένες στρατιωτικές ενέργειες. Σε ποια κατεχόμενη χώρα έγιναν παρόμοιες ενέργειες? Σε καμία. «Η Ελλάδα, μάνα του πολιτισμού μας» γράφει η γαλλική εφημερίδα Combat το 1943 και συνεχίζει «η Ελλάδα ανασταίνεται αθάνατη και δίνει στον έκπληκτο κόσμο το παράδειγμα της άφθαρτης αρετής της».

Αποκορύφωμα της κοινής δράσης των αντιστασιακών οργανώσεων είναι η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοεμβρίου του 1942. Στην ανατίναξη πήραν μέρος 120 άντρες του ΕΛΑΣ, 65 του ΕΔΕΣ και 12 Άγγλοι κάτω από την προσωπική καθοδήγηση του Άρη Βελουχιώτη και του Ναπολέοντα Ζέρβα. Η ανατίναξη καθυστέρησε τον εφοδιασμό των Γερμανών που μάχονταν στην Αφρική και καταξίωσε τον ένοπλο αγώνα στη συνείδηση των συμμάχων. Ήταν το μεγαλύτερο σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ευρώπη σύμφωνα με τον Βρετανό πρωθυπουργό.

Κοντά στους αντάρτες των βουνών, ο αγώνας στις πόλεις πήρε άλλη μορφή : απλοί πολίτες, ανώνυμοι αλλά γνήσιοι εκφραστές της φλόγας ενός ολόκληρου λαού, κυρίως νέοι κάθε κοινωνικής τάξης και πολιτικής απόχρωσης, ακαδημαϊκοί δάσκαλοι, συγγραφείς, καλλιτέχνες δηλώνουν παρόν στο αντιστασιακό προσκλητήριο: Φοιτητικές διαδηλώσεις, καθολικές απεργίες δημοσίων υπαλλήλων, λαϊκή διαδήλωση με αφορμή την κηδεία του ποιητή Κωστή Παλαμά, γενική απεργία κατά της επιστράτευσης των Ελλήνων εργατών. Όλα αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα την καθήλωση στην Ελλάδα σε ρόλο φρουρού 13 γερμανικών μεραρχιών, των οποίων η απασχόληση στη χώρα μας και όχι στα διάφορα μέτωπα των επιχειρήσεων υπήρξε καθοριστική για την έκβαση του πολέμου.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, εκτός από τις τρεις  προαναφερθείσες αντιστασιακές οργανώσεις, υπήρχαν 78 ακόμη μικρότερες που δραστηριοποιήθηκαν στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο σύμφωνα με επίσημο βρετανικό κατάλογο του 1943.

Έτσι η Ελλάδα, ποτέδεν πέρασε στον πλήρη έλεγχο του κατακτητή.

Ειδικά στα ορεινά της Πίνδου έφτασε να υπάρχει ανακηρυγμένο επίσημο ελεύθερο Ελληνικό κράτος, με θαυμαστή οργάνωση των θεσμών του. Η «κυβέρνηση του βουνού» θα διατηρήσει υπό τον έλεγχό της μεγάλο μέρος της ορεινής ηπειρωτικής Ελλάδας, θα προστατέψει τη γεωργική παραγωγή των περιοχών της, θα κόψει μάλιστα και δικό της νόμισμα. Αξιοσημείωτο είναι ότι εν μέσω πολέμου δεν έλειψαν οι δημοκρατικές διαδικασίες, με τον γυναικείο πληθυσμό να ψηφίζει για πρώτη φορά στη Νεοελληνική ιστορία.

Στο σημείο αυτό θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε και τα διδάγματα που εκπορεύονται από τις μνήμες της Εθνικής Αντίστασης. Υπήρξαν παραδείγματα όχι μόνο θετικά, αλλά και προς αποφυγήν. Ο Λαός μπορεί να ενώθηκε και να έδρασε κατά του κατακτητή, με αρκετά όμως παρατράγουδα και πολλές «υποσημειώσεις».

 Ορισμένοι, λίγοι ευτυχώς, επισήμως και ανοικτά συνεργάστηκαν με τον κατακτητή, άλλοτε με χαμερπή και νοσηρή ιδιοτέλεια, και άλλοτε με παντελώς ακατανόητα ιδεολογικά κίνητρα. Η ιστορία των ταγμάτων ασφαλείας ή αυτή της «μαύρης αγοράς», δεν νομίζω ότι μπορεί σήμερα να κάνει κάποιον περήφανο. Και δυστυχώς, δεν είναι οι μόνες...

Θα πρέπει όμως να μη λησμονούμε και τις στιγμές της ανιδιοτελούς και άδολης αντίστασης, τις στιγμές ξεχειλίσματος της ανθρωπιάς και της στήριξης στον ανώνυμο και άγνωστο «αδελφό» που πεινούσε ή κινδύνευε. Οι σχέσεις αδελφοσύνης που αναπτύχθηκαν, η γενναία στήριξη με κίνδυνο της ζωής στον όποιον διωκόμενο από τις δυνάμεις κατοχής, στον αντάρτη, στον ξένο στρατιώτη ή στον Εβραίο φυγά που κρυβόταν, όλα αυτά πρέπει να ενεργήσουν διδακτικά στη μνήμη τη δική μας και των υπολοίπων γενεών.

Στο νησί μας δε λείπουν οι ηρωικές μορφές που αντιστέκονται σθεναρά στον κατακτητή. Η Χίος μας απελευθερώνεται πρώτη από όλο τον ελλαδικό χώρο στις 10/9/1944. Όμως ο μπροστάρης της αντίστασης στο νησί, ο προάγγελος της λευτεριάς Ιάσωνας Καλαμπόκας δεν μπορεί να χαρεί τη σπουδαία εκείνη μέρα. Έχει πέσει νεκρός 3 μέρες πριν από γερμανικές σφαίρες σε ενέδρα που στήθηκε στον φερώνυμο δρόμο. Δεξί χέρι του Μεσσήνιου υπολοχαγού ήταν ο συντοπίτης μας Παναγιώτης Καρασούλης που χειριζόταν τον ασύρματο της ομάδας και μετέφερε πολύτιμες πληροφορίες στους συμμάχους. Αρκετοί Χιώτες ακόμη συμμετείχαν στην Αντίσταση φυγαδεύοντας καταζητούμενους από τους κατακτητές πατριώτες στην Τουρκία.

Θα πρέπει εδώ να τονιστεί ιδιαίτερα και η εξαιρετικά σημαντική προσφορά του Μητροπολίτη Χίου Ιωακείμ Στρουμπή. Η θητεία του κατά τη διάρκεια της Κατοχής, αλλά και των χρόνων της μισαλλοδοξίας που ακολούθησαν, χαρακτηρίστηκε από ηρωική προσφορά και σπουδαίο κοινωνικό έργο. Προσχωρεί στο τοπικό ΕΑΜ, συνεργάζεται με τον  Ιάσονα Καλαμπόκα, ενώ αγωνίζεται με πάθος για την ανακούφιση των φτωχών και των αδυνάτων -για να υποστεί στη συνέχεια τις διώξεις του κράτους, αφού κατηγορήθηκε αδίκως μεταξύ άλλων και ως «φιλοκομμουνιστής». Πρόκειται για μία εξέχουσα μορφή της Εθνικής Αντίστασης, για έναν Ιεράρχη που τίμησε όσο λίγοι το λειτούργημά του και αντί να ανταμειφθεί για την τεράστια ανιδιοτελή προσφορά του, υπέστη διώξεις και τιμωρήθηκε με έκπτωση από το μητροπολιτικό του θρόνο.

Οφείλουμε ακόμη να κάνουμε ιδιαίτερη μνεία στον Καλλιμασιώτη υποσμηναγό Κώστα Περρίκο. Ιδρύει τον Οκτώβριο του 41 την «Πανελλήνια ένωση αγωνιζομένων νέων», τη γνωστή ΠΕΑΝ. Η ομάδα του κατορθώνει να ανατινάξει στις 20/9/1942 τα γραφεία της προδοτικής οργάνωσης ΕΣΠΟ, μέρα μεσημέρι στο κέντρο της Αθήνας.Το πλήγμα ήταν μεγάλο για τις κατοχικές αρχές και τους εγχώριους συνεργάτες τους.

Η είδηση της ανατίναξης του κτιρίου της ΕΣΠΟ πέρασε γρήγορα τα σύνορα της Ελλάδας. Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί Λονδίνου και Μόσχας μίλησαν με ενθουσιασμό για το εγχείρημα, χαρακτηρίζοντάς το ως το μεγαλύτερο σαμποτάζ στην τότε κατεχόμενη Ευρώπη.  Ο Περρίκος καθώς και τρεις συνεργάτες του συλλαμβάνονται κατόπιν προδοσίας τον Νοέμβρη του 42 και καταδικάζονται σε θάνατο. Ο Χιώτης ήρωας στην απολογία του αναλαμβάνει την ευθύνη για όλα, σε μια υπέρτατη χειρονομία αυτοθυσίας και απαράμιλλου ηρωισμού. Απολογείται λέγοντας: «Είμαι Έλληνας Αξιωματικός. Υπερηφανεύομαι για το χτύπημα που σας έδωσα. Το έκανα με την ιδέα πως έπρεπε να το πράξω χάριν της πατρίδας μου. Για το μεγαλείο της, δίνω την ζωή μου».

Εκτελέστηκε στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής στις 4.2.1943. Λίγη ώρα πριν την εκτέλεση γράφει μεταξύ άλλων, στα τρία παιδιά που αφήνει πίσω του: « Δουλέψτε για την επικράτηση της Δημοκρατίας.

Αφιερώστε τη ζωή σας στην Ελλάδα και την ανθρωπότητα.

Η θέληση, η υπομονή, η εγκαρτέρηση, ο αλτρουισμός, η φιλοπατρία, το θάρρος, η αυτοθυσία, η αξιοπρέπεια και η σεμνή περηφάνια αποτελούσαν ολόκληρη την περιουσία μου και αυτά σας κληροδοτώ. Εγκαταλείπω τον κόσμο χωρίς μίση και κακίες. Αγωνίσθηκα για την πατρίδα μου. Για τηδικιά τους πατρίδα αγωνίζονται κι εκείνοι οι οποίοι με καταδίκασαν. Θα ήθελα το αίμα μου να μην μας χωρίσει αλλά να μας ενώσει στο μέλλον με τους σημερινούς αντιπάλους.».

Εύχομαι όλοι να αντιμετωπίσουμε το μέλλον με την αξιοπρέπεια, το φιλότιμο και τη λεβεντιά του ήρωα Χιώτη υποσμηναγού και όλων των άλλων παλικαριών της Εθνικής Αντίστασης.

    Σας ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΑΡΡΗΣ